Vermogensbeheerder A.A. baron van Dedem over de waarde van kunst in het boek Passie voor Kunst (2003)

 

‘Je kunt je verleden wel wegcijferen en alleen leven voor de toekomst, maar ik denk dat er een enorme verbinding is met het verleden. Dat komt onder andere tot uitdrukking bij kunst en bij geschiedenis.’

  

Ik heb niets met moderne kunst. Dat zie ik vaak als een leuk plaatje. Ik heb het meest met oude meesters en dan in het bijzonder David Teniers. Wat mij in het bijzonder aanspreekt zijn de herbergtaferelen, van die woeste kerels die op doorreis zijn of van die dronken mannen die zitten te kaarten. 

​

Interview Koos de Wilt voor Passie voor kunst (2003)

​

Toen mijn vader net begon te werken bij SHV in Utrecht adviseerde zijn baas hem eens te gaan kijken bij een kunst- en antiekveiling in Delft. Dat vond hij dermate interessant dat hij is begonnen met verzamelen. Hij had toen helemaal nog geen middelen, maar werd wel direct gegrepen door het realisme van de zeventiende-eeuwse schilders met hun zuivere weergave van de werkelijkheid. Zij schilderden zoals het was. Als hij wat gekocht had, zei mijn moeder altijd: ‘Dat wordt weer een maand gehakt eten.’ 

 

'Oude families, die al generaties lang een groot vermogen hebben en dat doorschuiven, zijn ermee opgegroeid en kennen de belangen van landgoederen, kunstverzamelingen of onroerendgoedbezit. Iemand die binnen tien jaar ineens een vermogen van honderd miljoen gulden heeft opgebouwd en dat nooit in zijn omgeving heeft gekend, die wordt daar dan heel hard mee geconfronteerd.'

​

Hij bouwde zijn verzameling op analoog aan zijn middelen. Die verzameling is in 25 jaar tijd stukje bij beetje opgebouwd en gedurende de rit is hij er steeds meer over gaan leren. In het begin deed hij veel mee met handelaren die hij dan financierde om erachter te komen wat de interessante schilderijen waren. Uiteindelijk vond hij het vervelend als er mooie schilderijen werden verkocht door die handelaren. Als hij iets kocht, dan wilde hij het ook houden. Als kind had ik wat dat betreft weinig referentie. Bij kinderen in de buurt hingen niet zoveel schilderijen aan de muur. Ik kwam er al snel achter dat het bijzonder was als er weer allerlei bekende handelaren, museumdirecteuren en kunsthistorici bij ons op bezoek kwamen om te bepalen of bepaalde schilderijen echt konden worden toegeschreven aan bepaalde kunstenaars. 

 

Kortgeleden heeft mijn vader vijf bijzondere zeventiende-eeuwse schilderijen aan het Haagse Mauritshuis geschonken: van Frans Post, Salomon Ruisdael, de Vlaming Roelant Saverij en stillevens van Willem Kalf en Pieter Claesz. Mijn vader heeft nooit veel losgelaten over zijn passie en drijfveren daarbij. Hij is een zeer introvert persoon; je moet dingen echt uit hem trekken. Ik heb zelf nog niet de rust om te verzamelen met een drukke baan en jonge kinderen. Als je dat doet, moet je er veel tijd en aandacht in stoppen. Daarom is zijn collectie ook zo mooi geworden. Aan de andere kant: ik ben ook niet het type die naar een handelaar loopt om te zeggen: joh, koop jij even een paar dingen voor mij.  

 

Traditionele waarden

Bij duurzaam ondernemen hoort de rol dat je voor de gemeenschap mooie dingen probeert te behouden. Helaas sluit dat niet erg aan bij de huidige tijdgeest. Alles wat niet bij het activiteitenschema hoort, moet eruit. In de moderne bankwereld is daarom vaak geen eigen kunstcollectie meer te vinden. Vroeger zaten er familieaandeelhouders in de banken en die vonden het prachtig om een kunstverzameling of wijnverzameling te hebben. In huidige tijd zie je dat de interesse in kunst in brede zin afneemt. Er zijn nu ongelooflijk veel andere afleidingen. 

​

'Door dingen relatief te zien, kun je beter zien hoe ze gaan. Daarom zijn kunst, cultuur en geschiedenis belangrijk. Die geven je een benchmark, een graadmeter om je aan te relateren.'

​

Ik ben er voorstander van dat we bepaalde traditionele waarden proberen te behouden en mee te geven aan je kinderen. De kans dat de omgeving ze zoiets aanreikt wordt steeds kleiner. Je kunt je verleden wel wegcijferen en alleen leven voor de toekomst, maar ik denk dat er een enorme verbinding is met het verleden. Dat komt onder andere tot uitdrukking bij kunst en bij geschiedenis. 

 

Oude en nieuwe rijkdom

In mijn vak, vermogensbeheer, is er een enorme omslag gaande. Naast de oude rijken zijn er enorm veel nieuwe rijken bij gekomen. Vooral de laatste vijf à tien jaar. Voor die mensen is rijkdom -- en die heeft in veel gevallen bijzondere vormen aangenomen -- helemaal nieuw. Oude families, die al generaties lang een groot vermogen hebben en dat doorschuiven, zijn ermee opgegroeid en kennen de belangen van landgoederen, kunstverzamelingen of onroerendgoedbezit. Iemand die binnen tien jaar ineens een vermogen van honderd miljoen gulden heeft opgebouwd en dat nooit in zijn omgeving heeft gekend, die wordt daar dan heel hard mee geconfronteerd. Die heeft geen idee wat hij ermee aanmoet. Die voelt zich dan heel rijk en kan een tweede en derde huis kopen, maar heeft zich totaal geen idee gevormd van wat hij daar in de toekomst mee aanwil. Moet het naar de kinderen, naar stichtingen, moet hij iets voor anderen doen? 

​

‘Je moet het relatief zien,’ zeg ik hier vaak. Dat leer je ook als je naar kinderen kijkt. Die kunnen met heel simpele dingen gelukkig zijn. Geef ze een duur cadeau en ze gaan met het pakpapier spelen en zijn daar dan uren zoet mee. Door dingen relatief te zien, kun je beter zien hoe ze gaan.

​

Wij blijven vermogensbeheerder, daar zijn we goed in, maar zijn wel in toenemende mate een begeleider van klanten in hun totale vermogen. Ook in estate planning. Nieuwe rijken denken vaak: wie dan leeft wie dan zorgt, maar het is een veel groter probleem dan ze in eerste instantie denken. Als de kinderen ouder worden, krijgen ze door dat hun vader in de Quote 500 te vinden is. Dan heb je een probleem als je daar niks aan gedaan hebt. Wij komen in aanraking met oplossingen die andere klanten kiezen en kunnen die weer doorvertalen naar andere klanten. 

 

Opvoedkundige adviezen

Traditioneel is het zo dat oud geld zwijgt en nieuw geld spreekt. Ik maak echter regelmatig mee dat mensen jaloers zijn op nieuw geld en daar veel ophef over maken. Zolang het eerlijk verdiend is, is er -- wat mij betreft -- niks mis mee. Die mensen kunnen er ook niks aan doen. Bovendien: die zijn over twee generaties ook oud geld. Je moet ze de tijd geven om zich daar in te werken. De personen in kwestie zijn eigenwijs genoeg om te doen wat ze zelf willen, maar de adviezen hebben in hoge mate een opvoedkundig karakter. Je wilt mensen behoeden voor verkeerde keuzen. 

​

Ik heb een voorkeur voor collectieve beleggingsvormen van de kinderen samen. Daarbij wordt het vermogen voor langere tijd voor de kinderen weggezet. Dan kunnen ze niet aan komen, maar zijn ze wel op de hoogte, zodat ze het vermogen kunnen laten groeien door bijvoorbeeld gepoold?? te beleggen. Je geeft de kinderen het inzicht, maar niet het geld. Want echt: als je kinderen een bankrekening geeft met te veel geld, dan begint vaak het geduvel. Een van de lessen die je van oud geld kunt leren, is dat je familievermogen sneller kan verteren dan je denkt. Les twee is dat je het vermogen dat je meekrijgt doorgeeft aan een volgende generatie. 

 

In perspectief zien

Met moderne kunst heb ik dus niets, wel met oude meesters -- en dan in het bijzonder de herbergtaferelen de zeventiende-eeuwer David Teniers: woeste kerels die op doorreis zijn of dronken mannen die zitten te kaarten. Er zijn geen films en foto’s van die tijd, maar door die schilderijen kun je die periode toch meemaken. De gezichten en omgeving spreken. Ik zie bij zo’n schilderij voor me hoe zo’n man dan aankomt bij de verste herberg die hij kan bereiken voor het donker wordt en rovers het buiten voor het zeggen krijgen. Ik vind het mooi om dat te vergelijken met onze situatie met auto’s, vliegtuigen en mobiele telefoons… 

Ik vind het ontzettend knap wat Teniers met zijn penseel voor elkaar krijgt. Dat lukt je niet met een foto: dat is te realistisch. Door zo’n schilderij zet je alles in perspectief. En dat past bij mij. ‘Je moet het relatief zien,’ zeg ik hier vaak. Dat leer je ook als je naar kinderen kijkt. Die kunnen met heel simpele dingen gelukkig zijn. Geef ze een duur cadeau en ze gaan met het pakpapier spelen en zijn daar dan uren zoet mee. Door dingen relatief te zien, kun je beter zien hoe ze gaan. Daarom zijn kunst, cultuur en geschiedenis belangrijk. Die geven je een benchmark, een graadmeter om je aan te relateren. Als iemand zijn geheugen kwijt is, kun je niets meer in perspectief plaatsen. Dat lijkt mij vreselijk! 

 

 

[cv]

Albert van Dedem werd geboren op 29 september 1961 te Zeist, is getrouwd en heeft vier kinderen. Hij studeerde bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam, alsmede aan de Universität Fribourg in Zwitserland. Na diverse kortere betrekkingen startte zijn loopbaan in 1989 bij Credit Lyonnais en kreeg zijn vervolg bij Kempen & Co, werkzaam op het gebied van corporate finance. Van Dedem is thans directievoorzitter van Kempen Capital Management, de vermogensbeheerdochter van Kempen & Co N.V. In deze functie is hij verantwoordelijk voor particulier en institutioneel vermogensbeheer met een primaire focus op acquisitie van (zeer) vermogende particulieren. Daarnaast is hij sinds kort actief betrokken bij het Mauritshuis als bestuurslid van de Stichting De Johan Maurits Compagnie. Zijn persoonlijke interesses gaan uit naar hockey, golf en skiën. Zijn grootste hobby is de jacht.

​

​