‘Mensen komen naar New York met een doel’
Hanna Schouwink, Zwirner Gallery New York

Drie Nederlanders aan de top van de New Yorkse kunsthandel. De vicepresident van de grootste en rijkste kunsthandel​ van de wereld, een partner van één van de meest succesvolle hedendaagse kunstgaleries van de wereld en een veilingmeester bij een van de meest succesvolle veilinghuizen van de wereld. Waarom gingen ze naar het New York? Wat doen ze en hoe is het daar als Nederlander tussen Amerikanen? En komen ze nog eens terug? Hieronder het verhaal van Hanna Schouwink.

 

Koos de Wilt voor Het Financieele Dagblad & foto’s van René Clement.

​

Alle belangrijke galeries van hedendaagse kunstwereld zitten er, in de wijk Chelsea op Manhattan. Ook de galerie waar de Nederlandse Hanna Schouwink director en partner is, David Zwirner, is er gevestigd. De galerie heeft een indrukwekkende lijst van gevestigde kunstenaars van deze tijd, zoals Neo Rauch, Daniel Richter, Thomas Ruff, Chris Ofili, Luc Tuymans en Marlene Dumas. Het prijsniveau van de meeste kunstenaars hier ligt boven de 50.000 dollar. Voorafgaand de lunchafspraak stelt Schouwink voor eerst de lopende tentoonstellingen in de galerie te gaan zien. ‘Dan zien we elkaar over een half uur.’ Het zijn geen standaard schilderijen: een tentoonstelling van On Kawara, schilderijen van een kunstenaar die al decennialang de datum van de dag schildert. De andere tentoonstelling is een installatie van Doug Wheeler, een enorme witte ruimte waarin je kunt binnenstappen en die langzaam en subtiel van kleur verandert. Beide kunstenaars hebben de ruimte nodig. En die is er. Drie enorme panden naast elkaar heeft David Zwirner om de kunst te tonen, ruim genoeg voor drie grote solotentoonstellingen.

 

‘Het prijsniveau van de meeste kunstenaars hier ligt boven de 50.000 dollar.’

​

De galeriste is verlaat voor de lunch, maar uiteindelijk komt de slanke blondine in snelle tred het restaurant binnen. ‘Zo is de dagelijkse realiteit bij ons’, verontschuldigt Schouwink zich. ‘We moeten ons altijd beschikbaar maken voor onze kunstenaars en klanten, mijn excuses.’ Onverwacht was kunstenaar Philip-Lorca diCorcia – PL voor bekenden – binnengevallen om te praten over een toekomstige tentoonstelling en daarna kwam het bekend verzamelaarstel Aaron en Barbara Levine binnen die meer wilde weten over het werk van On Kawara. Dit oudere echtpaar komt even later ook het restaurant binnen en gaat een tafel naast ons zitten. Zij met een bril met een rond montuur rond het ene glas en hoekig rond het andere en hij met een guitige regenjas. ‘Echte serieuze, ontzettend gedreven en geëngageerde verzamelaars van het soort dat tegenwoordig minder voorkomt’, fluistert Schouwink.

​

‘Echte serieuze, gedreven en geëngageerde verzamelaars komen tegenwoordig minder voor.’

​

‘Vroeger waren de verzamelaars vaak meer wat de Duitsers zo mooi gebildet noemen. Er zijn tegenwoordig steeds meer mensen die hun geld veilig denken te beleggen in kunst. Kort geleden kwam hier een man binnen die vroeg naar de liquidity van de kunst die aan de muur hing. Ik begreep eerst niet waar hij het over had, maar hij vroeg dus hoe makkelijk het weer door te verkopen was. Ik realiseer me dat dit nou eenmaal een nieuwe ontwikkeling is waar we op een of andere manier mee om moeten leren te gaan.’ De kunsthistorica kan inmiddels buigen op meer dan twintig jaar ervaring in New York. Als student kunstgeschiedenis had ze vanuit Nederland een stage geregeld bij de hedendaagse kunst afdeling van het Brooklyn Museum of Art. ‘Ik ben toen voor een sollicitatiegesprek naar New York gevlogen, wat mijn vrienden in Nederland redelijk belachelijk vonden. Toen ik me zes maanden later me meldde op het museum bij mijn stagebegeleider, waren ze vergeten dat ik zou komen. Gelukkig was er toch een project waar ik me drie maanden op zou kunnen storten, en ’s avonds werkte ik in een club, waardoor ik twee hele extreme kanten van New York zag.’

 

‘De eerste zes maanden na de val van de Lehmann Brothers waren mensen gechoqueerd en vonden het ook in poor taste om kunst te kopen.’

​

‘Na mijn afstuderen in Amsterdam, een post-graduate opleiding aan New York University en een stage in het Museum of Modern Art ben ik uiteindelijk in 1995 begonnen bij Zwirner, wat toen nog een kleine, maar serieuze galerie in SoHo was. De galerie is inmiddels actief aan de absolute top van de hedendaagse kunstmarkt. Schouwink: ‘Wij hebben geen last van de crisis. Natuurlijk zijn er verzamelaars die heel veel hebben verloren in 2008, maar de meesten van deze mensen waren nog steeds zeer welgesteld. Daarnaast zijn er steeds meer verzamelaars uit andere delen van de wereld gekomen: Azië, Brazilië, Rusland, India, etc.. Bovendien profiteerden veel van onze Europese klanten van de zwakke Dollar de laatste paar jaar, ook al is dit nu natuurlijk weer minder relevant. Het is wel zo dat de eerste zes maanden na de val van de Lehmann Brothers, mensen zeer gechoqueerd waren en het misschien ook in poor taste vonden om kunst te kopen; er waren veel psychologische factoren. Terwijl speculanten afvielen, waren er juist serieuze verzamelaars die een gelegenheid zagen om met minder competitie goede kunst te kunnen kopen. Het fenomeen van de beruchte wachtlijst leek even te verdwijnen en de enorme prijsverschillen tussen de secondary en primary markten werd minder extreem. Ondertussen lijkt de huidige markt meer op de pre-crisis markt, en zijn de speculanten weer terug, en zelfs de jonge stellen die af en toe kunst kopen terwijl ze hun huis aan het verbouwen zijn, en zichzelf geen verzamelaars noemen, zijn weer teruggekomen.’

​

‘Bijna iedereen die besluit om hier te gaan wonen en werken - of dit nou een taxichauffeur uit Haïti is, of een Duitse galerist - is hier met een specifiek doel en een duidelijke ambitie, en men is niet bang om hard te werken.’

 

Na een 12-jarig huwelijk met een Amerikaanse kunstenaar, heeft ze sinds 2004 een relatie met een Duitse freelance journalist. Ze hebben elkaar leren kennen via de Duitse kunstenaar Daniel Richter, een vriend van Lars en een kunstenaar die Hanna vertegenwoordigt. Samen hebben ze een dochtertje van twee en wonen in de East Village. Het gezin lijkt geworteld. ‘Wat mij bevalt aan New York is dat de meeste mensen die ik ontmoet nieuwsgierig en ook ambitieus zijn. Bijna iedereen die besluit om hier te gaan wonen en werken - of dit nou een taxichauffeur uit Haïti is, of een Duitse galerist - is hier met een specifiek doel en een duidelijke ambitie, en men is niet bang om hard te werken. Vroeger werkte ik ’s avonds vaak tot negen uur, maar dat kan niet meer met mijn dochter. Dat is nou eenmaal de nieuwe realiteit van mijn leven en ik probeer bijvoorbeeld ook minder te reizen; ik hoef niet alle kunstbeurzen waar wij aan mee doen mee te maken.’

​

Denkt het Europese stel weleens om terug te keren naar Europa? ‘Vroeger riep ik altijd dat ik niet zou blijven als George Bush herkozen zou worden. Maar ik ben er nog steeds! Het is zeker een onderwerp van gesprek. Toen mijn vader in 2006 overleed na een korte maar zware ziekte, heb ik vaak overwogen om weer terug te gaan; ik vond de afstand opeens heel zwaar. Maar ik zou ook niet weten wat ik in Europa zou kunnen doen. Bovenal ben ik heel gelukkig bij Zwirner, en ik word er ook goed voor betaald. Daar staat tegenover dat het leven hier ook heel kostbaar is. Een privé school voor een kind - en jammer genoeg zijn er heel weinig goede publieke scholen in New York en zeker niet in onze buurt - kan hier evenveel zijn als het modale Amerikaanse inkomen.

​

​